PGS.TS. Mai Trọng Khoa,ThS. Nguyễn Quang Hùng

Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu-Bệnh viện Bạch Mai

 1. Chỉ định

-                     Bệnh nhân được chẩn đoán xác định u tuyến yên bằng cộng hưởng từ có tiêm thuốc đối quang từ và các xét nghiệm hormon tuyến yên.

-                     U tuyến yên hoạt động chế tiết hormon hoặc không tiết hormon.

-                     U tuyến yên thất bại với điều trị nội khoa hoặc tái phát sau phẫu thuật.

-                     Bệnh nhân quá già yếu hoặc quá nhỏ tuổi không có chỉ định can thiệp phẫu thuật và gây mê.

-                     Bệnh nhân không đồng ý điều trị các phương pháp khác.

-                     Kích thước khối u < 5cm.

2. Quy trình xạ phẫu

            Quy trình xạ phẫu u tuyến yên bằng dao gamma quay được thực hiện theo quy trình chuẩn quy định cho các khối u não. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điểm khi tiến hành lập kế hoạch xạ phẫu u tuyến yên:

+ Nên lựa chọn hình ảnh tổn thương của u tuyến yên dựa trên phim MRI sọ não sẽ có được hình ảnh giải phẫu rõ nét, sẽ thuận lợi cho quá trình lập kế hoạch xạ phẫu.

+ Xác định chính xác kích thước và bề dày khối u tuyến yên dựa trên các lớp cắt giải phẫu (Slide).

+ Cần xác định chính xác những vùng quan trọng liên quan khối u tuyến yên như dây giao thoa thị giác, cuống tuyến yên, mạch máu xoang hang, cuống đại não...

+ Đặt các trường chiếu (shot) có các kích cỡ khác nhau theo tọa độ X, Y, Z. Đảm bảo phủ kín hết khối u (với Isodose 50%).

+ Đặt liều xạ phẫu cần phải phụ thuộc vào bản chất, thể tích và sự xâm lấn của khối u tuyến yên với các thành phần xung quanh...

            Dưới đây minh họa một số hình ảnh lập kế hoạch xạ phẫu với dao gamma quay cho u tuyến yên trên hình ảnh MRI (hình 1, 2, 3).

Hình 1. Hình ảnh khối u tuyến yên xâm lấn xoang hang

Hình 2. Đặt các trường chiếu (shot) đảm bảo phủ kín hết khối u.

Hình 3. Hình ảnh đường đồng liều trên 3 mặt phẳng.

 3. Theo dõi đánh giá sau xạ phẫu u tuyến yên

            Dựa vào:          Triệu chứng cơ năng.

                                    Triệu chứng thực thể.

                                    Xét nghiệm hormone tuyến yên.

                                    Kích thước khối u.

            Sau xạ phẫu: Bệnh nhân u tuyến yên được theo dõi sát, khám định kỳ 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, 24 tháng, 36 tháng…, đánh giá các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng, đối chiếu trước và sau điều trị…

 Nguồn: ungthubachmai.com.vn