Chiến lược mới này sử dụng một mô hình toán học với thuật toán “nguy cơ của ung thư buồng trứng (Roca)”: dựa trên phân tích xu hướng của kết quả xét nghiệm CA-125 trong máu theo thời gian kết hợp với tuổi của người phụ nữ. Sau đó họ đã mời những người có điểm Roca cao đến để siêu âm đầu dò âm đạo và được khám bởi bác sĩ ung thư phụ khoa nếu cần thiết.
Chiến lược này rất quan trọng vì không có phương pháp sàng lọc nào có hiệu quả nhằm phát hiện sớm ung thư buồng trứng ở những phụ nữ có nguy cơ trung bình. Hiện nay, khoảng 75% bệnh nhân ung thư buồng trứng khi đến khám bệnh đã ở giai đoạn tiến triển nên tỷ lệ chữa khỏi dưới 30%. Nếu được phát hiện sớm, cơ hội chữa khỏi có thể tăng từ 60 đến 90%. Mặc dù CA-125 tăng ở các bệnh nhân ung thư buồng trứng giai đoạn tiến triển, đặc biệt ở phụ nữ đã mãn kinh nhưng nó không phải là chất chỉ điểm hoàn hảo vì nó có thể tăng cao trong một số trường hợp khác.
Ông Karen Lu giáo sư chuyên ngành ung thư phụ khoa Trung tâm Ung thư Anderson, tác giả chính của nghiên cứu này cho biết: "Trong thử nghiệm sàng lọc 9 năm này với 3.238 phụ nữ đã mãn kinh, tuổi từ 50-74, không có tiền sử gia đình bị ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng, với thuật toán Roca và siêu âm đầu dò âm đạo cho thấy rất ít trường hợp dương tính giả. Độ đặc hiệu 99,7% và dưới 1% số trường hợp cần phải làm siêu âm đầu dò âm đạo hằng năm".
Với xét nghiệm CA-125 hàng năm và dựa vào kết quả Roca, các tác giả đã phân loại như sau: xét nghiệm CA-125 hàng năm cho những người có nguy cơ thấp, mỗi 3 tháng đối với những người có nguy cơ trung bình, và siêu âm đầu dò âm đạo hoặc khám chuyên khoa ung thư phụ khoa cho những người có nguy cơ cao.
Ông Lu còn cho hay: “Nhìn chung giá trị dự báo dương tính là 37,5%, có nghĩa là không quá ba xét nghiệm sẽ được yêu cầu để phát hiện ung thư buồng trứng. Tám phụ nữ đã trải qua phẫu thuật dựa trên kết quả Roca. Trong số này, ba người mắc bệnh ung thư buồng trứng nhưng ở giai đoạn sớm, hai bệnh nhân có khối u buồng trứng thể giáp biên và ba trường hợp có khối u buồng trứng lành tính”.
Một nghiên cứu quy mô lớn về thuật toán Roca trên hơn 200.000 phụ nữ đang được tiến hành tại Anh, dự kiến sẽ cho kết quả trong năm 2015. Ông Lu kết luận: "Chúng ta cần chờ đợi kết quả của thử nghiệm này để xem xét kết luận cuối cùng với tỷ lệ tử vong của bệnh. Nếu thuật toán có giá trị, kiểm tra nồng độ CA-125 có thể được đề nghị làm hàng năm đối với phụ nữ khi họ kiểm tra sức khỏe định kỳ".
Ths. Phạm Cẩm Phương sưu tầm và dịch
Trung tâm Y học hạt nhân & Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai